Mag jouw werkgever een vaccinatie verplicht stellen?
Nu de vaccinaties tegen COVID-19 in volle gang zijn, speelt de vraag of jouw werkgever jou mag verplichten om een vaccinatie te nemen. Wij krijgen die vraag vaak voorgelegd. Mag een werkgever weigeren om loon te betalen als jij je niet laat vaccineren? Wij leggen dat in deze blog uit.
Vaccinatieplicht en het recht op lichamelijke integriteit en vrijheid
Kort gezegd kan een werkgever een werknemer niet rechtstreeks dwingen tot het nemen van een vaccinatie tegen COVID-19. Dit is in strijd met verschillende grondrechten. In de wet is op dit moment geen mogelijkheid opgenomen om een uitzondering op deze grondrechten te maken, voor het verplicht stellen van een vaccinatie tegen COVID-19.
Recht op loon?
Je kan je dan nog wel afvragen of jouw werkgever gevolgen mag verbinden aan het weigeren van een vaccinatie tegen COVID-19, zoals het wijzigen van jouw functie of zelfs het stopzetten van jouw loon. Het gaat dan eigenlijk om een indirecte verplichting. In feite is dat geen inbreuk op een grondrecht, omdat jij niet rechtstreeks wordt verplicht, maar het komt er in de praktijk natuurlijk wel op neer. In dat geval zal een afweging moeten plaatsvinden tussen jouw belangen en de belangen van jouw werkgever.
Zorgplicht beschermen van gezondheid
In die belangenafweging speelt de zorgplicht van de werkgever een rol. Een werkgever moet ervoor zorgen dat de gevaren voor de veiligheid en gezondheid van werknemers worden voorkomen of beperkt.
Rondom COVID-19 is deze plicht uitgebreid. De werkgever is verplicht zijn werknemers én anderen zo veel mogelijk te beschermen tegen de kans op besmetting met COVID-19. De zorgplicht gaat dus niet alleen meer om de veiligheid van werknemers, maar ook om de veiligheid van anderen.
Vaccinatie verplicht bij uitzonderingen?
Ook bij een indirecte vaccinatieplicht tegen COVID-19 valt de belangenafweging bijna altijd in het voordeel van de werknemer uit. In principe kan een werkgever een werknemer dus ook niet indirect verplichten om een vaccinatie tegen COVID-19 te nemen.
Er zijn wel uitzonderingen denkbaar. Een werknemer in de zorg zou een werknemer kunnen verplichten om tijdelijk een andere functie te doen, of om te werken op een afdeling met minder kwetsbare patiënten. Het is dan wel vereist dat de maatregel noodzakelijk is voor het bereiken van het doel. Ook moet er niet een minder ingrijpende optie zijn die in die situatie hetzelfde bereikt, zoals het gebruik van een mondkapje en beschermende kleding.
Jouw privacy
Verder is het belangrijk dat een werkgever geen gegevens van werknemers mag verwerken over vaccinaties tegen COVID-19. Dat betekent dat een werkgever niet mag administreren of je bent gevaccineerd. Het gaat om vertrouwelijke gegevens, waarvoor een uitzondering in de wet moet worden gemaakt. Deze uitzondering bestaat al wel voor andere vaccinaties, zoals bij Hepatitis B. Het is daarom mogelijk dat deze uitzondering ook voor een vaccinatie tegen COVID-19 gemaakt gaat worden. Op dit moment geldt echter dat jouw werkgever niet mag bijhouden wie zich heeft gevaccineerd, ook niet als jij hiervoor zelf toestemming geeft.
Conclusie
Jouw werkgever kan jou niet verplichten om je te laten vaccineren tegen COVID-19. Een werkgever moet wel maatregelen treffen om aan zijn zorgplicht te voldoen. Op dit moment kan een werkgever geen gevolgen verbinden aan het weigeren van een vaccinatie, ook niet in uitzonderingssituaties. Dit komt doordat werkgevers nog niet mogen bijhouden wie zich heeft gevaccineerd. Wil jij hier meer over weten?